Originele foto door Antti Haverinen
In 2014 schreef ik een artikel over de manier waarop de grote internetspelers in China steeds meer op banken begonnen te lijken. De diensten die staatsbanken aanboden aan de consument waren erg beperkt, het bestaansrecht van de banken was immers vooral het financieren van de staatsbedrijven. Jack Ma sprak ooit de beroemde woorden:”Als de banken niet willen veranderen, dan zullen wij ze veranderen.” En zo geschiedde…
In het vorige artikel in deze reeks zagen we hoe Ant Group is gebouwd op diverse diensten die het probleem van wantrouwen in de Chinese samenleving op moesten lossen. In dit tweede deel gaan we wat dieper in op de verschillende onderdelen van Ant Group. We kijken daarbij met name naar de financiële diensten voor de Chinese markt. In het volgende deel van deze serie komen we terug op Ant Group’s (internationale) investeringen. De diensten van Ant Group worden hieronder zoveel mogelijk chronologisch gepresenteerd, om een idee te geven van de ontwikkeling van het bedrijf.
Online en Mobile Payment – Alipay (2004)
Ant Group’s ontstaan gaat terug tot in 2004, toen Alibaba het online betaalplatform Alipay lanceerde ter ondersteuning van zijn e-commerceplatform Taobao. In 2009 kreeg Alipay ook een mobiele versie, Alipay Wallet.Ant’s online en mobiele betaalplatform bespraken we inmiddels uitgebreid in het eerste artikel over Ant Group. Op onze website zijn daarnaast diverse artikelen over Alipay te lezen.
Geldmarktfonds – Yu’e Bao (2013)
Zowel Tencent als Ant opende in 2013 een geldmarktfonds waar consumenten hun spaarcentjes in konden storten en vrij op konden nemen. In Ant’s geval was dat Yu’e Bao (wat vertaald kan worden als ‘schatrestanten’) en het was heel eenvoudig om het tegoed dat je in Alipay’s digitale portemonnee had staan en niet direct nodig had binnen de app over te maken naar Yu’e Bao. Maar ook om je banktegoed door te sluizen naar Yu’E Bao. Doordat zowel Tencent als Ant met ruim 6% een veel hogere rente boden dan de staatsbanken stroomden de reserves van die banken langzaam leeg en de overheid moest uiteindelijk ingrijpen om te voorkomen dat alle banktegoeden naar de twee internetbedrijven zouden afvloeien. Zo werden bedragen die per dag en periode overgeboekt mochten worden wettelijk gemaximeerd. Ondanks deze door de overheid opgelegde beperkingen was Yu’e Bao in 2017 met $250 miljard het grootste beleggingsfonds ter wereld. Tevens was het fonds groter dan alle overige Chinese top 10 fondsen samen.
Sinds 2017 heeft Yu’E Bao echter flink aan positie verloren door overheidsbeperkingen, teruglopende rentevergoedingen en concurrende producten.
Yu’E Bao’s volledige naam is Tianhong Yu’e Bao Money Market Fund. Het fonds wordt niet door Ant Group zelf beheerd, maar door Tianhong Asset Management, waarvan Ant Group wel 51% van de aandelen bezit. Volgens Ant Group heeft Yu’e Bao 600 miljoen gebruikers.
P2P-Leningen – Zhao Cai Bao (2014)
Niet alle producten van Ant Group waren een succes. Enkele jaren geleden implodeerde de Chinese markt voor peer-to-peer-leningen en Ant’s platform Zhao Cai Bao, dat was opgezet om leningen tussen MKB’ers en individuen te faciliteren, ging ten onder toen telecombedrijf Cosun Group z’n schulden niet meer kon aflossen.
Online Bank – MYbank (2015)
De Chinese overheid zag halverwege het afgelopen decennium in, dat het voor Chinese particulieren en MKB’ers te moeilijk was een lening af te sluiten en stimuleerde de private sector om hun eigen banken op te zetten.
In 2015 kwam Ant met een nieuw initiatief, MYbank. De ‘MY’ in MYbank is volgens sommigen een afkorting voor mayi, het Chinese woord voor mier (Ant). Anderen beweren dat ‘MY’ voor Ma Yun, de Chinese naam van Jack Ma, staat. Hoe dan ook, de bank werd duidelijk gepositioneerd als ‘bedoeld voor de kleintjes’. Ant Group is voor 30% eigenaar van MYbank.
MYbank, formeel luisterend naar de naam Zhejiang E-Commerce Bank Co. Ltd., bood in eerste instantie leningen voor mensen op het platteland, internet startups en verkopers op haar Tmall- en Taobao-platforms. Het acceptatieproces voor bedrijven die verkopen via de platforms van Alibaba duurt bij een online aanvraag slechts enkele minuten en Ant’s algoritmes maken daarbij gebruik van de beschikbare data over die handelaren (hoe goed loopt hun handel? hoe competitief is hun productaanbod in de markt?). Ook kan Ant op basis van kenmerken van bedrijven die hun leningen wel en niet terugbetalen het risico inschatten en zo bepalen welk bedrag tegen welke rente verstrekt kan worden. Goede beoordeling is overigens essentieel, aangezien de leningen zonder onderpand verstrekt worden.
Na acceptatie van de aanvraag wordt het bedrag direct overgemaakt. Ant Group noemt dit het 3-1-0 leenmodel: aanvragen worden binnen 3 minuten verwerkt, binnen 1 seconde goedgekeurd – die seconde is schijnbaar geen onderdeel van de verwerking – en zonder menselijke tussenkomst (0).
Ook concurrenten Tencent en Baidu startten in 2015 joint ventures voor online banken, respectievelijk WeBank en Baixin Bank. WeBank bood vooral microleningen voor particulieren en autofinanciering aan en promootte deze via Tencent’s QQ- en WeChat-netwerken. Net als bij MYbank verbindt Tencent hiermee de lener met de achterliggende banken. Baidu werkt op zijn beurt samen met CITIC Bank. MYbank en WeBank groeien al enige tijd harder dan de traditionele banken.
Tot en met juni 2020 had MYbank 29 miljoen kleine ondernemers voorzien van kleine leningen met een gemiddeld bedrag van RMB 36.000 ($5.400). 80% van die ondernemers had nooit eerder een banklening afgesloten, wat aangeeft hoe moeilijk het was om financiering via een traditionele bank te krijgen.
MYbank is van plan de komende 5 jaar 10 miljoen kleine ondernemingen op het platteland van China te ondersteunen met RMB 300 miljard aan leningen. Ze geeft ter promotie vouchers uit waarmee één maand geen rente betaald hoeft te worden.
Vermogensbeheer – Ant Fortune (2015)
In 2015 lanceerde Ant Ant Fortune een app voor vermogensbeheer die 3.500 fondsen van 170 partners aanbiedt. Yu’e Bao en Zhao Cai Bao vormden ook onderdeel van de app. In 2017 werden de diensten uitgebreid met Fortune Account waarop derde partijen content en producten konden publiceren.
Huabei (Ant Credit Pay, ‘Just Spend’) (2014)
Huabei is een virtuele credit card die ‘buy now, pay later’ faciliteert voor consumenten. Sinds 2014 kunnen consumenten op Tmall en Taobao van Alibaba, afhankelijk van hun Sesame Credit-score (zie onder), maandelijks tot maximaal $7.000 lenen die ze binnen een maand terug dienen te betalen. Huabei is bedoeld voor korte financiering van kleine consumentenaankopen, en de gemiddelde lening is daardoor slechts RMB 1.000 ($142). Meer dan de helft van de Alipay-gebruikers maakt volgens Ant gebruik van Huabei en Ant heeft als doel in 2021 $283 miljard aan consumentenleningen te hebben verstrekt.
Jiebei (Ant Cash Now, ‘Just Loan’) (2015)
Jiebei is een platform voor cash consumentenleningen, waarbij de lening direct in het Alipay-tegoed van de gebruiker wordt gestort in plaats van gebruikt dient te worden voor een aankoop, zoals bij Huabei. Het maximale bedrag is ruim $40.000 met een jaarlijkse rente tussen 10% en 20%. De gemiddelde lening is echter RMB 700 ($100) en de gemiddelde looptijd 12 maanden.
Via Jiebei en Huabei verstrekte Ant tussen juni 2019 en 2020 500 miljoen leningen. In 2018 beperkte Ant de mogelijkheden van Jiebei na aangescherpte reguleringen m.b.t. leningen.
Huabei, Jiebei en de leningen van MYbank vormen samen de CreditTech-divisie van Ant Group.
Credit Scoring – Sesame Credit (2015)
Zhima Credit, ook bekend als Sesame Credit, is een platform dat op basis van big data van Ant en Alibaba Group een betrouwbare kredietwaardigheidscontrole kan uitvoeren. Deze dienst, die regelmatig verward wordt met het sociaal kredietsysteem in China, wordt aan andere financiële dienstverleners aangeboden en ook binnen Alibaba gebruikt als loyaliteitsprogramma. Sesame Credit bespraken we inmiddels uitgebreid in het eerste artikel over Ant Group en twee artikelen uit 2016 en 2018.
AntChain (2015)
Via AntChain biedt Ant zakelijke klanten blockchaintechnologie aan.
Ant Financial Cloud (2015)
Clouddiensten voor financiële instellingen: risicomodellering, gegevensbeheer, beveiliging, blockchaintoepassingen, gezichtsherkenning, etc..
Vermogensbeheer – Yu Li Bao (2016)
Zoals consumenten geld in Yu’e Bao kunnen storten, kunnen handelaren dat in Yu Li Bao, ‘winstrestanten’, ook met hun winsten. Het voordeel voor de handelaar is, dat deze over die bedragen geen belasting hoeft te betalen.
Yu’e Bao, Ant Fortune en Yu Li Bao zijn onderdelen van de InvestmentTech-divisie van Ant Group.
Ant Forest (2016)
Ant Forest is een sociaal spel gericht op het terugdringen van CO2-uitstoot. Ant Group beloont gebruikers voor milieubewust gedrag door hen een virtuele boom te laten planten. Als de virtuele boom volgroeid is plant Ant een echte boom. Ant Forest ontving in 2019 de ‘UN Champions of the Earth Award’. Volgens Ant Group had Ant Forest in 2019 500 miljoen deelnemers en had het reeds 122 miljoen bomen geplant en deelnemers 7,9 miljoen ton CO2-uitstoot laten reduceren.
In een ander spel, het Tamagotchi-achtige Ant Farm, kan men met het gebruik van Alipay-diensten een virtuele kip voeren. De virtuele eieren die de kip legt hebben een bepaalde waarde die gedoneerd kan worden aan goede doelen.
Ant Love (2017)
Ant’s platform voor filantropie. Ant Love faciliteert donaties aan goede doelen en NGOs via Alipay. Met behulp van blockchaintechnologie geeft Ant beter inzicht in de manier waarop deze organisaties de donaties gebruiken.
Ziektekostenverzekering – Xiang Hu Bao (2018)
In 2018 pakte Ant Group een ander gebrekkig marktsegment aan: ziektekostenverzekeringen. Vrijwel alle Chinezen hebben van overheidswege een ziektekostenverzekering, maar de dekking daarvan is beperkt. Chinezen betalen gemiddeld 30% van de ziektekosten uit eigen zak en mensen van het platteland zelfs nog meer. Bij ernstige aandoeningen kan dat dus nog steeds een financiële strop betekenen.
Ant kwam met Xiang Hu Bao, ‘wederzijdse bescherming’, beschikbaar binnen de Alipay-app. Het is een mutual aid fund waar deelnemers maandelijks een klein bedrag aan betalen (RMB 188 in 2019, aanzienlijk minder dan private verzekeringen) en waar behandelingen voor 100 ernstige ziekten als kanker en Alzheimer uit worden vergoed. Iedereen die in Sesame Credit minimaal een score van 600 heeft (de default waarde waarmee Sesame Credit start), voldoet aan een aantal gezondheidscriteria en tussen de 30 en de 59 jaar oud is, kan deelnemen. Oftewel, iedereen zonder al te hoog risicoprofiel. Bij een uitbetaling, die enkel gedaan wordt als je niet eerder dan 90 dagen na deelname ziek wordt, neemt Ant 8% commissie. De maximale uitkering is RMB 300.000.
Na op de vingers te zijn getikt door de autoriteiten, wegens het promoten van Xiang Hu Bao als ziektekostenverzekering, benadrukt Ant nu dat het een aanvulling is op publieke en particuliere verzekeringen. Het ontloopt daarmee een aantal regels die voor verzekeringen gelden.
Binnen een jaar had de verzekering 100 miljoen deelnemers, vooral onderverzekerden als bewoners en arbeidsmigranten van het platteland. Ant hoopt volgend jaar 300 miljoen deelnemers te hebben.
Andere onderdelen van de InsureTech-divisie van Ant Group betreffen lijfrenteverzekering Quanminbao (2018) en ziektekostenverzekeringen Jiankangjin en Haoyibao.
De belangrijkste onderdelen van Ant Group per divisie:
Bron: o.a. Ant Group prospectus, Bloomberg
Marktplaats
Met het afwerpen van ‘Financial’ in de naam in 2020 positioneert Ant Group zich, net als Alibaba Group, als een platform dat verschillende diensten aanbiedt. In principe is het bedrijf geen echte bank of verzekeraar. Ant heeft nauwelijks tegoeden en uitstaande leningen op haar eigen balans staan (volgens de prospectus slechts 2% van het totaal). De fondsen, leningen en verzekeringen die het aanbiedt worden beheerd door andere banken en verzekeraars zoals het eerder genoemde Tianhong.
Net zoals Alibaba dat doet bij de e-commerceplatforms Taobao en Tmall, reisplatform Fliggy en local services-platform Ele.me is Ant Group enkel de partij die koper en verkoper samenbrengt en handel faciliteert. Ant biedt financiële dienstverleners op deze manier een distrubutiekanaal voor hun producten. Daarnaast kan Ant zijn kunstmatige intelligentie inzetten (o.a. bij het vinden van nieuwe klanten) en een kredietwaardigheidscontrole (Sesame Credit) uitvoeren, alvorens de lener na goedkeuring direct door te sturen naar een bank. Die bank verstrekt dan de daadwerkelijke lening. Ant wordt dan vervolgens beloond voor het aanbrengen van een kredietwaardige klant (‘technology service fees’).
Naast zijn eigen data kan Ant gebruik maken van data van Alibaba. Samen beschikken ze over enorme hoeveelheden data over consumenten en bedrijven die op hun platforms kopen, verkopen en betalen. Hierdoor is er geen ander bedrijf in China dat zo’n goede risicoanalyse kan doen voor verstrekking van financiële producten. En dit lijkt te werken: ondanks COVID-19 heeft slechts 3% van de door Ant goedgekeurde leningen een betalingsachterstand. Overigens loopt Ant op deze manier zelf geen risico dat een klant z’n lening niet kan aflossen.
De Chinese overheid reguliert de financiële sector erg strict. Door de rol van dienstverlener in faciliterende technologie aan te nemen en niet die van financieel dienstverlener zorgt Ant dat de overheid minder bemoeienis met hen zal hebben. Zo zal het minder strenge eisen stellen aan het kapitaal dat Ant beschikbaar dient te hebben op de balans.
Screenshots uit Alipay: opstartscherm, scherm met hyperlinks naar o.a. vermogensbeheerproducten, scherm met verzekeringsproducten.
Alipay brengt verkopers een bedrag in rekening voor de betalingen die zij via Ant’s platform ontvangen. Tussen juli 2019 en juni 2020 betrof dat RMB 118 biljoen ($17,6 biljoen) aan betalingen. Het aandeel van de vergoedingen voor deze betalingen in de totale omzet van Ant is de afgelopen jaren echter sterk afgenomen. In 2018 hadden deze een omzetaandeel van 50%, in 2019 43% en in 2020 ongeveer een derde. Een groeiend aandeel van Ant’s omzet is inmiddels afkomstig uit de vergoedingen die Ant binnenharkt voor diensten gerelateerd aan vermogensbeheer, microleningen, verzekeringen en kredietverstrekking. Volgens Ant Group nam 80% van de Alipay-gebruikers in 2019 minstens drie van de vijf productcategorieën af van Ant en haar partners. 40% zou alle productcategorieën afnemen.
Ant streeft ernaar om het aandeel van de omzet uit lokale handelaren en financiële instellingen binnen 5 jaar te laten stijgen tot 80%. Deze verschuiving van het omzetaandeel van mobiele betalingen naar andere diensten is belangrijk, gezien het aantal bedreigingen waar Ant Group mee te kampen heeft. Dit zal ik in een volgende artikel behandelen.
Meer weten over Ant Group’s productportfolio? Luister dan eens naar deze aflevering van de Techbuzz China podcast.
Lees alle artikelen in deze serie.