Op 10 april deed de Chinese overheid uitspraak in een onderzoek naar machtsmisbruik door Alibaba. De conclusie was dat het e-commercebedrijf sinds 2015 stelselmatig haar monopoliepositie misbruikt door handelaren die op Alibaba’s platforms willen verkopen te dwingen tot exclusiviteit. Ze kunnen hun producten daardoor niet tevens verkopen op platforms van concurrenten als JD.com en Pinduoduo. In schreef zelf in 2015 al over deze praktijken.
Alibaba kreeg een boete van ruim 18 miljard RMB (ongeveer €2,3 miljard) opgelegd; 4% van de omzet in 2019. Op basis van nieuwe wetgeving hadden de toezichthouders echter tot 10% kunnen gaan. In een uitstekende analyse door Zichen Wang is in detail te lezen wat de uitspraak precies betekent en hoe deze tot stand is gekomen. Naast Alibaba’s ‘1 uit 2 kiezen’-praktijken lijkt de uitspraak ook het opheffen van blokkades van andere platforms te eisen. Dit zou kunnen betekenen dat een consument ook in Alibaba’s apps en websites moet kunnen betalen met WeChat Pay en niet gedwongen wordt te betalen met het aan Alibaba gelieerde Alipay.
Investeerders waren duidelijk opgelucht dat er eindelijk een uitspraak was, dat deze mee bleek te vallen – het bedrijf werd niet opgesplitst en het was ‘slechts’ 4% van de omzet – en dat een tijd van onzekerheid voorbij was. De aandelen van Alibaba stegen met 9% en wonnen zo iets terug van de 16% waarmee ze sinds eind 2020 gedaald waren.
Op 12 april werd ook bekend gemaakt dat Ant Group, het andere bedrijf waar Jack Ma mede-eigenaar van is z’n consumentenleningen moet afsplitsen, een vergunning voor kredietbeoordeling moet aanvragen en ook z’n Alipay betaalapp moet loskoppelen van z’n andere diensten. Eigenlijk is dat niet veel nieuws want het komt overeen met de verzoeken die de toezichthouders in december al aan Ant Group gedaan hebben.
Gisteren zei een collegaschrijver me dat ik maar weer eens iets over dit onderwerp moest gaan schrijven. Ik heb echter besloten dat (voorlopig) niet te doen. In principe heb ik de afgelopen zes maanden zoveel geschreven en gezegd over deze onderwerpen dat ik er weinig meer aan toe te voegen heb.
Het leek me echter wel goed om in dit ‘dossier’ alles nog eens op een rijtje te zetten. Wat is er nu sinds oktober precies gebeurd? Helaas mist veel berichtgeving de nuances en komen vaak niet verder dan de framing dat het allemaal een kwestie van Jack Ma versus de Communistische Partij is. Naar mijn mening ligt het echter een stuk genuanceerder en complexer. Ik wil echter niet in herhaling vallen en heb ook gemerkt dat de wil van de media om echt aandacht te besteden aan het onderwerp beperkt is nu het ‘Jack Ma is vedwenen’ aspect redelijk is uitgemolken. Wat dat betreft is het Jack Ma aspect eigenlijk het nieuwe Sociale Kredietsysteem; er gaan net zoveel wilde verhalen, aannames en speculaties over de ronde dat de berichtgeving weinig meer met de werkelijkheid van doen heeft.
Kortom, mocht je je eens écht willen verdiepen in wat er aan de hand is dan bied ik je met onderstaande artikelen, podcasts, video’s en nieuwsuitzendingen waaraan ik heb (mee)gewerkt een schat aan informatie.
Ant Group
Ant Group had in november 2020 een recordbrekende beursgang moeten hebben. In de aanloop naar die beursgang schreef ik een reeks van vier artikelen over de achtergrond van het bedrijf, Ant’s producten en investeringen en de uitdagingen voor de toekomst (waaronder overheidsregulering!).
Ant Group – de grootste beursgang ooit, gebouwd op wantrouwen?
Ant Group’s diensten – de mierenhoop ontleed
Ant Group’s investeringen en recordbrekende beursgang
Twee dagen voor de Ant’s beursgang kondigde de overheid nieuwe regels voor de fintech markt aan en trok daarmee de stop uit Ant’s moment of glory. Veel media wezen direct op een speech die Jack Ma een paar weken eerder gehouden had en waarin hij redelijk kritisch was op het risicomijdende gedrag in de financiële markten. Ik vroeg me echter af of er niet meer aan de hand was.
Mierenneukers – werd Jack Ma’s Ant Group echt genaaid?
Alibaba en Jack Ma
In december werden zowel Ant Group en Alibaba hard aangepakt door de markttoezichthouders. Ant Group kreeg een berisping van de financiële toezichthouders aan z’n broek terwijl bij Alibaba door de SAMR (de Chinese mededigingsautoriteit) een onderzoek werd gestart naar machtsmisbruikt bij het e-commerceconcern. In een uitzending van Stax en Toine mocht ik het onderzoek bij Alibaba toelichten.
Interview over misbruik marktpositie Alibaba (Stax & Toine, NPO1)
Opnieuw werd dit nieuws door veel internationale media beschreven als een persoonlijke afstraffing van Jack Ma. Toen er ook geluiden de ronde deden dat Jack ‘verdwenen’ was sloeg de geruchtenmolen helemaal op hol. Ik schreef een goed gelezen stuk over de vraag wat er aan de hand was met Jack.
In de BNR China podcast sprak ik met Li’ao Wang en Frans-Paul van der Putten over de vraag of de Chinese overheid achter Jack Ma aanzit.
BNR China Podcast: Zit de Chinese overheid achter Jack Ma aan?
Nieuwe regelgeving
Ik vond het daarna tijd om eens een goede beschrijving te maken van alle regels die door de overheid geïmplementeerd werden, waar ze vandaan kwamen en dat het op meer partijen invloed had dan alleen Ant Group en Alibaba. Ik deelde het geheel op in vijf onderwerpen.
China’s grote internetschoonmaak – deel 1: anti-monopolie
China’s grote internetschoonmaak – deel 2: flinke tik voor fintech
China’s grote internetschoonmaak – deel 3: dataprivacy
China’s grote internetschoonmaak – deel 4: kredietbeoordeling
China’s grote internetschoonmaak – deel 5: contentregulering
Tijdens een online China Café van het Leiden Asia Center gaf ik in twee minuten een samenvatting over wat er gaande is.
Video: Machtsmonopolie in de fintech & e-commerce sector
Toen ook andere internetspelers boetes aan hun broek kregen mocht ik uitleg geven in een nieuwsuitzending van het Belgische Kanaal-Z.
Interview Kanaal-Z: China neemt internetmonopolies onder vuur
