(Originele afbeelding: Clker-free-vector-images)
Dat het een bijzondere toespraak was die Jack Ma op 24 oktober tijdens de 2020 Bund Summit gegeven had stond buiten kijf. Het gebeurt niet zo heel vaak dat Chinese vrienden me op WeChat berichtjes sturen als: ‘Heb je Jack Ma’s speech gezien deze week? Hij was erg gedurfd!’. En inderdaad, de toespraak was pittig. In ruim 20 minuten gaf Ma de aanwezige kopstukken van nationale en internationale toezichthouders op de financiële markt er flink van langs. Ze zouden zich teveel richten op risicobeperking en zich gedragen als pandjeshuizen die ter vermijding van risico een onderpand willen voor elke cent die ze uitlenen. Volgens Ma waren andere tijden aangebroken waarin gekeken dient te worden naar kansen en risico’s dienen te worden beperkt op basis van credit rating met big data in plaats van onderpand. Volgens Ma zou innovatie echter niet mogelijk zijn onder toezicht op basis van oude regeltjes: ’Je kunt een luchthaven niet op dezelfde wijze managen als een treinstation. We kunnen de toekomst niet managen als het verleden.’ (Een vertaling van de volledige speech is hier te lezen).
Hij bracht zijn toespraak in typische Jack Ma-stijl op een dag die geopend was met een videotoespraak waarin Wang Qishan opriep tot het beperken van risico’s in de financiële markt. En Wang is niet zomaar iemand; hij is de huidige vice president van China, vertrouweling van Xi Jinping en vooral bekend van de anti-corruptiecampagne van de afgelopen jaren.
Links: Wang Qishan. Rechts: Jack Ma. Bron: Sina.
Ma werd samen met twee andere kopstukken van Ant Group op 2 november ontboden bij de People’s Bank of China en drie andere financiële toezichthouders. Een dag later kondigde de STAR Market aandelenbeurs in Shanghai aan dat het de goedkeuring voor de beursgang van Ant Group op 5 november had ingetrokken. Kort daarna trok Ant ook de gelijktijdig geplande beursgang in Hong Kong terug. De internationale pers had zijn oordeel al snel klaar: het blokkeren van de recordbrekende beursgang van Ant Group was een afstraffing door de CCP voor Jack Ma’s eerdere provocatie.
Maar is die conclusie niet wat te makkelijk? Voldoet het niet net iets te veel aan het stereotype beeld van de communistische partij, dat iedereen die de partij tegen durft te spreken een paar flinke klappen krijgt?
De toespraak van Ma is veel mensen in het verkeerde keelgat geschoten. Maar het op het allerlaatste moment intrekken van de grootste beursgang aller tijden levert een enorm gezichtsverlies op. En niet alleen voor Jack Ma en Ant Group. Ook de financiële toezichthouders en de in 2019 opgerichte STAR Market aandelenbeurs van Shanghai, die de beursgang eerder goedkeurde, en de beurs in Hong Kong. China probeert beide al enige tijd naar voren te schuiven als alternatief voor de Amerikaanse beurs. Al deze partijen slaan nu een modderfiguur. En dat in een tijd van argwaan ten aanzien van Chinese beursgangen na schandalen als die van Luckin Coffee, die in 2019 ruim $300 miljoen omzet bij elkaar verzonnen had, en kritiek over de ontoegankelijkheid en ondoorzichtigheid van de Chinese financiële markten.
Het zou dus wel een hele harde maatregel zijn om Jack Ma op de vingers te tikken voor zijn assertiviteit. Daarnaast kun je je afvragen of ze Ma geen lesje hadden kunnen leren zonder de beursgang van Ant Group, dat toch wel een beetje het paradepaardje van de Chinese economie is, in gevaar te brengen. Er zijn genoeg voorbeelden. De vraag die dus rijst is, of er niet meer aan de hand is dan op het eerste oog lijkt.
Ant’s reputatie
Het narratief dat het een afstraffing van Jack Ma is vind ik te kort door de bocht. Als je iets dieper in de materie duikt zie je dat het helemaal niet zo verwonderlijk is dat de beursgang van Ant Group wordt tegengehouden. Het grootste mysterie is vooral de timing; waarom op zo’n laat moment?
Om een antwoord te vinden moeten we naar mijn mening teruggaan in de tijd. Al voordat Alibaba Alipay loskoppelde en later de nieuwe naam Ant Financial gaf was het een ‘disruptor’; een innovatief product, dat enerzijds zorgde voor vernieuwing en vooruitgang in de markt maar dat ook problemen met zich meebracht. Zeker toen mobiel betalen razendsnel populair werd, begon de overheid steeds meer het zicht op geldstromen kwijt te raken. Geld schoot heen en weer tussen Alipay-accounts onderling en de bankrekeningen waaraan ze gekoppeld waren. Deze ondoorzichtigheid zou in de praktijk kunnen leiden tot witwaspraktijken. Uiteindelijk eiste China’s centrale bank daarom, dat transacties tussen mobiele ‘wallets’ en de banken via een centraal ’clearing house’ zouden verlopen, waarmee de geldstromen beter inzichtelijk zouden worden. Ook de plannen voor de invoering van een digitale munt, die ik beschreef in een voorgaand artikel, zijn erop gericht de toezichthouders meer inzicht te verschaffen.
En het is niet de enige keer dat de toezichthouders innovatie door Ant Group aan banden moesten leggen. Toen Ant in 2013 het geldmarktfonds Yu’E Bao introduceerde en een veel hogere rente bood dan de reguliere banken stroomden de tegoeden bij die banken langzaam weg. De toezichthouders moesten ingrijpen en kwamen met maximale bedragen voor overschrijvingen om een ramp bij de banken te voorkomen.
Ook tijdens pogingen om in samenwerking met de financiële dienstverleners een ‘credit rating’- systeem op te zetten was er een conflict toen de autoriteiten Ant Group’s tool Sesame Credit afkeurden vanwege belangenverstrengeling met Alibaba. Meer kopen op Alibaba’s platforms – en dus niet bij de concurrentie – leidt immers tot een hogere score in Sesame Credit. Daarmee was het dus tevens een loyaliteitsprogramma voor Alibaba.
Kortom, er is al jaren een soort kat-en-muisspel gaande tussen razendsnel innoverende partijen als Ant Group en de toezichthouders die traag reageren op de nieuwe marktsituaties. Kijk je naar de prospectus voor de beursgang van Ant (lees mijn artikel over Ant’s uitdagingen) dan zie je dat Ant Group in het 56 pagina’s lange hoofdstuk ‘risk factors’ nieuwe regulering van de financiële markt als een van de grootste risico’s noemt. Ant wist dus wat het te wachten stond. En de vraag was niet zozeer óf, maar wanneer deze nieuwe regels zouden komen. Wat wel opvalt bij het lezen van dit deel van de prospectus is, dat Ant bij de consumentenleningen vooral spreekt over regulering van zijn financiële partners en niet zozeer zichzelf.
Wat is precies het probleem?
Zoals ik in een eerder artikel vertelde, biedt Ant Group sinds 2014 en 2015 twee soorten consumentenleningen aan. Huabei is een soort virtuele creditcard, welke je o.a. kunt gebruiken voor het aanschaffen van producten op Alibaba’s Tmall en Taobao ecommerceplatforms als je even krap bij kas zit. Als je loon binnenkomt betaal je die weer af. Met Jiebei kunnen consumenten met een goede score in Ant’s Sesame Credit heel makkelijk grotere bedragen lenen, b.v. voor een vakantie of de aankoop van een auto. De verleidende namen van deze producten betekenen in het Chinees overigens ‘geef maar uit’ en ‘leen maar’. De leningen worden zonder onderpand verstrekt en doorgeschoven naar partnerbanken, vaak kleinere regionale banken die in Ant Group’s aanbod een mogelijkheid zien om buiten hun regionale grenzen zaken te doen. De leningen zijn daarnaast niet goedkoop en hebben gemiddeld een rentetarief van 15%.
Binnen de financiële sector gelden regels voor het afdekken van dat soort leningen. Maar omdat Ant de leningen niet op de eigen balans heeft is er geen afdekking van het risico bij Ant, enkel bij de partnerbank, die de leningen zoals gezegd heeft verstrekt zonder onderpand.
Er is veel dat de toezichthouders niet zint aan deze opzet. Ik kan me voorstellen dat ze niet gecharmeerd zijn van de manier waarop Alibaba verkopen stimuleert door duur consumptief krediet van een gelieerde onderneming aan te bieden (op zich niet ongewoon, Wehkamp heeft er ook veel geld mee verdiend). Het feit dat Ant Group vervolgens enorme winsten maakt (€3,7 miljard in de eerste 6 maanden van 2020) door deze leningen in principe te verkopen aan achterliggende banken zonder zelf enig risico te dragen zal de toezichthouders een doorn in het oog zijn. Volgens de prospectus had Ant Group een winstmarge van zo’n 30% in de eerste helft van het jaar en was deze grotendeels afkomstig uit deze CreditTech-divisie welke 40% omzetaandeel heeft binnen het bedrijf en bijna de helft van de winst genereert. Het gemak waarmee consumenten binnen AliPay een lening af kunnen sluiten is volgens de toezichthouders een risico, evenals het feit dat partijen als Ant die aanbieden zonder de kapitaalvereisten die gelden voor banken.
Ant Group heeft ongetwijfeld gedacht dat het hiermee weg kon komen door zichzelf te herpositioneren als aanbieder van technologie aan de financiële sector in plaats van financieel dienstverlener. Het noemt zich techfin- in plaats van fintech-bedrijf en veranderde afgelopen zomer zijn naam zelfs van Ant Financial naar Ant Group.
Maar de toezichthouders lijken niet tevreden met de rol die Ant zich toebedeelt. In het op 2 november gepubliceerde voorstel voor nieuwe regulering is een voorwaarde terug te vinden dat online aanbieders van microleningen als Ant, net als de banken, 30% van de waarde van de uitstaande leningen moet financieren op de eigen balans. Ant, die momenteel slechts 2% van zijn RMB1,7 biljoen uitstaande waarde op zijn balans heeft gedekt, zou dat risico dus niet langer zomaar door kunnen schuiven naar de banken. Daarnaast mag een lening niet hoger zijn dan RMB 300.000 (€38.000) of drie keer het jaarsalaris van de lener. Dat laatste is voor Ant niet zo’n probleem. Jiebei heeft al een vergelijkbaar maximum en bij Huabei gaat het om kleinere bedragen (gemiddeld RMB 1.000). De eerste eis is een grotere uitdaging voor Ant en zou volgens analisten betekenen dat het $20 miljard op de balans moet zetten.
Waarom nu? Zoals we hebben gezien bij mobiel betalen, Yu’E Bao en de perikelen rondom de peer-to-peer (P2P)-leningen zijn de Chinese toezichthouders zeer traag bij het invoeren van regulering. Ze staan vaak snelle groei toe voordat ze overgaan tot regulering. Ant’s producten waren al sinds 2014 op de markt en het lijkt me onwaarschijnlijk dat de autoriteiten pas in de prospectus van augustus hebben gelezen wat de omvang van Ant’s CreditTech-divisie was. Aanscherping van de regels zat al in het vat.
Het lijkt er dus op dat de toezichthouders twee opties hadden. Ze zouden Ant Group naar de beurs kunnen laten gaan en later de regels kunnen aanscherpen. Dat zou ongetwijfeld een koersval voor Ant Group hebben betekend. Een deel van de aandelen, zo’n 18%, zou verkocht worden aan 1,55 miljoen kleine particuliere investeerders. Nu heeft China in 2015 al te maken gehad met instortende beurzen waarbij dit soort beleggers veel geld verloren hebben. In 2018 stortte vervolgens de P2P-leningenmarkt in en verloren particulieren en kleine ondernemers opnieuw veel geld. Daarnaast maakten toezichthouders zich zorgen om de snelgroeiende markt voor consumentenleningen. Momenteel kan slechts een klein deel van de leners bij Ant Group deze niet terugbetalen (2-3%), maar dat zou wel eens snel kunnen veranderen bij economische tegenslag. De autoriteiten wilden ongetwijfeld een nieuw debacle met aandelenkoersen, volgend op de populaire beursgang van Ant, of een crisis veroorzaakt door een markt met oververhitte microleningen voorkomen. Dat zou immers kunnen leiden tot de door de CCP zo gevreesde sociale onrust.
Na de publicatie van het voorstel voor de nieuwe reguleringen kon de beurs in Shanghai niet anders dan ‘omwille van bescherming van consumenten en investeerders’ de goedkeuring voor de beursgang intrekken; de marktomstandigheden waren drastisch veranderd en Ant’s prospectus sloot niet meer aan op deze nieuwe werkelijkheid.
De grootste beursgang nooit
Welke tijdslijn Ant zelf oorspronkelijk in gedachten had voor de beursgang is niet duidelijk. Het hele, drie pagina’s tellende deel van de prospectus dat hier op ingaat is geredigeerd (evenals twee voorgaande pagina’s getiteld ‘important’).
Eind juli begon Ant Group het proces voor de beursgang. De eerste versie van de prospectus verscheen eind augustus. Op 18 oktober gaf de STAR Market van Shanghai toestemming voor de beursgang. Een maand later gaf China Securities Regulatory Commission (CSRC) toestemming voor de beursgang in Hong Kong (19/10) en Shanghai (21/10).
Op 24 oktober gaf Jack Ma zijn gewraakte toespraak. De toespraak was echter niet alleen kritiek op de gevestigde orde, maar vooral ook een verdediging van het businessmodel van Ant waarin het leningen verstrekt op basis van kredietbeoordeling met tools als Sesame Credit in plaats van ouderwets onderpand. De aankondiging van de daadwerkelijke beursgang op 5 november volgde twee dagen later op 26 oktober.
Op 31 oktober lieten de toezichthouders weten, dat er meer toezicht moest komen op fintech-bedrijven en dat ze aan dezelfde regels gehouden zouden moeten worden als traditionele spelers. ‘De financiële bende dient opgeruimd te worden en er is zero tolerance voor onregelmatigheden’.
Op 2 november publiceerde de directeur van China Banking and Insurance Regulatory Commission (CBIRC) een opiniestuk over Ant’s Huabei en Jiebei waarin de hoge tarieven en gebrekkige privacybescherming aangekaart werden. Fintech-bedrijven zouden hun hegemonische positie misbruiken en de consumentendata gebruiken voor hun eigen belang, in plaats van dat van het volk. Diezelfde dag volgde publicatie van een voorstel van de nieuwe regelgeving en werd Ant ontboden bij de toezichthouders. Op 3 november keurde Shanghai’s STAR Market de beursgang van Ant alsnog af en deze trok kort daarna de beursgang in Hong Kong in.
Volgens sommigen was de beursgang van Ant Group erg gehaast. Tussen de publicatie van de prospectus en de geplande beursgang zaten ongeveer 2,5 maanden. Ik ben geen beurskenner, maar een periode van 4 tot 6 maanden is volgens verschillende websites gebruikelijk. Je zou inderdaad denken dat Ant Group heel veel haast had. Misschien had het iets te maken met het feit dat de toezichthouders op 1 juli en 16 september al aanscherping van toezicht en regulering rondom microleningen (zoals Jiebei en Huabei) hadden aangekondigd.
Volgens de Wall Street Journal hadden toezichthouders op 14 september de commerciële banken bovendien gewaarschuwd voor de risico’s van het aanbieden van leningen via derde partijen en het uitbesteden van kredietacceptatie en risicobeheer.
Ant Group wist dus dondersgoed dat er nieuwe regulering – een van de grootste risico’s genoemd in zijn prospectus – aan zat te komen. Als Ant Group 30% van de uitstaande leningen op de eigen balans zou moeten houden zou dat een enorme impact hebben op de winstgevendheid van Ant en daarmee de beurswaarde. Het marge op de CreditTech divisie van Ant zou volgens een artikel van Caixin wel eens 60% kunnen dalen.
Bronnen van de Financial Times bevestigen dat Ant al op de hoogte was van het voorstel van de nieuwe regels die begin november gedeeld werden. De Wall Street Journal bericht daarnaast, dat Ant het aantal financiële analisten en investeerders dat de roadshows ter promotie van de beursgang mochten bijwonen aan banden legde. Ze moesten eventuele vragen vooral indienen. Ant had liever dat internet- en technologieanalisten over het bedrijf schreven.
In de aanloop van de beursgang repte Ant Group echter geen woord over concrete nieuwe reguliering. Volgens ingewijden deden er midden oktober in China echter al geruchten de ronde, dat de beursgang zou sneuvelen. De speech van Ma lijkt dus eerder een stuiptrekking voor iets dat onvermijdelijk was dan een aanval die hem zijn beursgang heeft gekost.
Het verdient geen schoonheidsprijs en levert alle betrokkenen gezichtsverlies op, maar uiteindelijk denk ik dat de Chinese autoriteiten de stabiliteit van de interne markt veel belangrijker vonden dan wat de buitenwereld allemaal denkt van haar capriolen. Jack Ma heeft fout gegokt. Ook als zijn speech niet had plaatsgevonden, of als hij er de scherpe randjes af had gehaald zoals mensen hem hadden geadviseerd, is het zeer twijfelachtig dat de beursgang was doorgegaan. Er blijven echter vragen bestaan. Waarom heeft de STAR Market de beursgang van Ant eerst wel goedgekeurd? Was het niet op de hoogte van komende regulering en keek het enkel naar de huidige marktomstandigheden?
Sommige bronnen beweren in een artikel van Reuters dat de beledigde autoriteiten in Beijing de toezichthouders pas na Ma’s speech opdracht gaven het bedrijf en producten zoals Huabei onder de loep te nemen en snel nieuwe regels op te stellen. Dat lijkt me erg onwaarschijnlijk, omdat nieuwe regelgeving in september al was aangekondigd. Daarnaast wil de centrale overheid de financiële sector al langere tijd beter reguleren. In 2017 noemde Xi Jinping financiële stabiliteit een zaak van nationale veiligheid. Het ‘slapende honden wakker gemaakt’-scenario gaat er bij mij dus niet in. Ma’s speech gaf de autoriteiten hooguit een extra duwtje om wat meer haast te maken met iets wat toch wel zou komen. Anders gezegd, ik geloof eerder dat Jack Ma zijn speech hield, omdat hij zag dat z’n beursgang gevaar liep, dan dat de beursgang gevaar liep door Jack Ma’s speech. Ook de bronnen in het Reuters-artikel lijken niet eensgezind over de oorzaak.
In een ander artikel van Reuters beweren bronnen dat Ant Group inderdaad al weken op de hoogte was van het komende ontwerpvoorstel met betrekking tot microleningen. In tegenstelling tot Ant zou Lufax, een concurrerend fintechbedrijf dat vorige maand wél een beursgang had, investeerders zelfs verteld hebben over de komende nieuwe regels. Een woordvoerster van Ant Group ontkende echter dat het bedrijf voorafgaand aan de publicatie op 2 november al van de nieuwe reguleringen wist.
Hoe verder?
Tot begin december mag de markt feedback geven op het voorstel van de CBIRC en zullen de uiteindelijke regels duidelijk worden. Ant Group zal ongetwijfeld terug gaan naar de tekentafel, zorgen dat het voldoet aan de nieuwe regels en het over een aantal maanden (volgens sommigen minstens een half jaar) nog eens proberen. Ant zal naar schatting RMB 520 miljard op zijn balans moeten afdekken.
Volgens sommige analisten zouden de nieuwe regels op termijn overigens goed uit kunnen pakken voor Ant. Het maakt het betreden van de markt moeilijker en werpt tevens nieuwe barrières op voor producten van zo’n 250 concurrerende online aanbieders van microleningen, waaronder Weilidai van Tencent’s WeBank en Jintiao en Baitiao van JD Digits. De laatste was overigens ook een beursgang van plan. Volgens Caixin zijn er momenteel slechts 4 aanbieders van microleningen die aan de nieuwe voorschriften kunnen voldoen.
Jack Ma heeft intussen wat moeten inboeten aan populariteit en online spreken veel mensen zich uit over zijn arrogantie. En het lijkt nog maar het begin van een aantal nieuwe regels waarmee de autoriteiten het machtsmisbruik van de grote internetbedrijven in China willen aanpakken. Op 10 november werden de lang verwachte en reguliering tegen monopolistische praktijken in de internetindustrie aangekondigd.
Of Ma na Alibaba’s beursgang in 2014 op een later moment alsnog een tweede recordbrekende beursgang zal hebben met Ant Group valt te bezien. Sommige analisten verwachten dat de waarde van Ant 10% tot 50% zou kunnen dalen. Één nieuw record heeft hij in ieder geval wel te pakken: nooit eerder is er door een afgelaste beursgang zoveel geld terugbetaald aan beleggers.
Dat zullen we nog wel eens zien! (Bron: WSJ video)
Meer lezen over een andere kijk op de geblokkeerde Ant Group IPO? Rui Ma van Techbuzz, met wie ik de afgelopen weken veelvuldig van gedachten heb gewisseld over de situatie, schreef een uitstekend stuk dat o.a. ook verder ingaat op de publieke opinie over microleningen in China.
Lees ook de andere artikelen over Ant Group die we de afgelopen weken publiceerden.
