In het vorige hoofdstuk las je over de opkomst van e-commercegigant Alibaba, maar hoewel het bedrijf de grootste is in de e-commercemarkt in China (en de rest van de wereld) is het zeker niet de enige binnen deze markt van zware concurrentie. Dit jaar zijn een aantal zeer interessante partnerschappen gesmeed en hebben er bijzondere overnames plaatsgevonden die maar al te duidelijk maken dat het inmiddels e-commerceoorlog is in China.
De e-commercemarkt in China is sinds 2009 met gemiddeld ruim zeventig procent per jaar gegroeid. De e-commercemarkt was in 2012 212 miljard dollar groot en zal dit jaar groeien tot bijna 300 miljard dollar. Alleen al de verkopen via de Alibabaplatforms zijn dit jaar groter dan de hele e-commerce markt in de Verenigde Staten. De verwachting is dat in 2016 zo’n 423 miljoen Chinezen 458 miljard dollar zullen spenderen aan online winkelen. Je leest het goed, dat is gemiddeld bijna 1.100 dollar per persoon, een bedrag dat twee tot drie maandlonen is voor de gemiddelde Chinees.
De sterke groei in e-commerce is naast de toenemende welvaart ook het gevolg van de explosieve groei in toegang tot internet in China. Bijna de helft van de 1,3 miljard inwoners is nu online, waarvan het grootste deel (460 miljoen) via smartphone of tablet (veel Chinezen bezitten geen laptop of desktop). Een andere reden voor de snelle groei van e-commerce is dat traditionele retail in China onderontwikkeld is en e-commerce de brick-and-mortars daardoor heel snel kan inhalen. Veel producten zijn bijvoorbeeld offline niet of moeilijk te krijgen in kleinere steden, maar online in het hele land doodeenvoudig te bestellen en thuis te bezorgen.
De top tien van China’s business-to-consumer (b2c-) e-commerce sites ziet er als volgt uit (op basis van omzet in het tweede kwartaal van 2013):
Tmall 50,7%
Jingdong 17,1%
Tencent 5,6%
Suning 5,0%
Amazon China 2,2%
VIPshop 2,0%
Gome 1,9%
Dangdang 1,8%
Yihaodian 1,4%
Vancl 0,7%
Others 11,6%
Bron: iResearch
Tmall is Alibaba’s b2c-platform.
Jingdong (voorheen 360buy.com) is een online warenhuis met een groot assortiment.
Tencent verkoopt met name virtuele goederen in haar online games.
Suning en Gome zijn van oorsprong brick-and-mortar retailketens in witgoed en elektronica.
Amazon China en Dangdang zijn online boekenwinkels.
VIPshop is een online discounter.
Yihoudian is een food e-tailer.
Vancl is een kleding e-tailer met zijn eigen merkartikelen.
Wat deze cijfers overigens niet laten zien is dat de b2c-markt ‘slechts’ 25.6 miljard dollar groot is, terwijl de consumer-to-consumermarkt (grotendeels beheerst door Alibaba’s Taobao) de rest van de 71 miljard dollar grote e-commercemarkt beslaat in het tweede kwartaal van 2013. Het b2c-aandeel in de totale markt groeit echter flink (van 29,5 procent in het tweede kwartaal van vorig jaar naar 36,9 procent dit jaar).
Van offline naar online
Traditionele retailers begrijpen inmiddels dat ze de stap naar online moeten maken, mede doordat hun winkels dankzij de toenemende kosten van onroerend goed (welke in de laatste tien jaar verachtvoudigden) enorm onder druk staan. In 2009 maakte Suning (1.500 winkels) bijvoorbeeld de stap naar e-commerce en worstelt nog steeds met die overgang. Naast de producten die ook in de winkels worden verkocht biedt het online platform van Suning leveranciers, die overigens nog niet echt onder de indruk zijn van de verkopen, net als Tmall een platform om ook andere producten te verkopen (bijvoorbeeld rugzakken en cosmetica). Suning’s online business model is gebaseerd op winst uit logistieke en financiële diensten en datamining voor leveranciers. Vanuit dat oogpunt is het ook niet zo vreemd dat Suning momenteel met Amazon praat over een mogelijke samenwerking.
If you can’t beat them
In de e-commerceoorlog lijkt een aantal retailers begrepen te hebben dat het bekende gezegde ‘if you can’t beat them, join them’ ook geldt in de e-commercemarkt. Eén van China’s grootste on- en offline retailers, elektronicawinkel Gome, heeft afgelopen zomer een eigen virtuele winkel geopend bij concurrent Tmall. Ook andere grote e-tailers als Vancl (kleding), Yihoudian (food) en Dangdang (boeken) hebben inmiddels winkeltjes op het Tmall platform. Dit lijkt een verstandige zet, want de platforms lijken het in China te winnen van de zelfstandige websites.
De grote jongens van het Chinese internet staan bekend als ‘BAT’ (Baidu, Alibaba en Tencent). Allen hebben ze hun eigen specialisme, respectievelijk search, e-commerce, sociale netwerken en online games, maar ze azen sinds kort op elkaars terrein. In de strijd om de e-commercemarkt worden er door de BAT en andere partijen acquisities gedaan en partnerschappen gesloten. Laten we eens kijken naar enkele interessante ontwikkelingen die het speelveld voor e-commerce in China drastisch hebben veranderd.
Alibaba beseft zich dat het een zwakke positie heeft in social en mobile en …
- … kocht in april voor maar liefst 586 miljoen dollar een aandeel van 18 procent in microblogsite Sina Weibo (meer dan 500 geregistreerde gebruikers), waarmee het een medium heeft om social commerce toe te gaan passen.
- … sloot een partnership met China Telecom, welke garandeert dat op alle door China Telecom verkochte telefoons de apps van Alibaba (waaronder Taoboa marktplaats en de messaging app Laiwang) standaard geïnstalleerd staan.
- … nam een aandeel van 28 procent in navigatiesoftware Autonavi, de marktleider in online kaarten en navigatie (gevolgd door Baidu en Google Maps), en dat schijnt te wijzen op plannen voor locatie gebaseerde commerce.
- … kocht de last.fm-achtige muziekportal Xiami op.
- … lanceerde een eigen zoekmachine genaamd Aliyun.
- … werkt met Qihoo 360 (China’s nummer twee zoekmachine) tevens samen aan een zoekmachine voor producten.
- … verbood het gebruik van qr-codes voor andere betaalsystemen dan Alipay op haar Taobao platform.
- … heeft inmiddels voor interne en zakelijke communicatie alle tools van derde partijen, waaronder Tencent’s populaire communicatietools QQ (instant messaging) en WeChat, verboden op haar kantoor, waarschijnlijk uit angst voor bedrijfsspionage.
- … bracht een flinke update uit van het mobiele betaalsysteem Alipay Wallet.
- … kocht travel portal Qyer.com en app developer Umeng.
- … heeft de integratie met Tencent’s WeChat verwijderd van Taobao, volgens eigen zeggen omdat enkele verkopers klanten lastig vielen via de mobile chat app.
- … lijkt investeringen te willen doen in online streaming video en heeft recentelijk aangekondigd smart tv set-top boxes en bijbehorend operating system te gaan leveren. De set-top boxes hebben voorlopig integratie met Alibaba’s daily deals platform Juhuasuan en volgens het bedrijf zullen Taobao en Tmall in de toekomst volgen.
Alibaba mag dan een deal hebben met Sina, Tencent is nog steeds dé social media marktleider in China met applicaties als QQ (instant messaging), Qzone (social network), WeChat (mobile messaging) en Tencent Weibo (microblog). Tencent haalt haar inkomsten uit verkopen gerelateerd aan online gaming, maar beseft zich dat de toekomst in e-commerce zit en …
- … kocht voor 448 miljoen dollar een 36,5 procent aandeel in zoekmachine Sogou (nummer drie in China met slechts 5,5 procent marktaandeel).
- … heeft aangekondigd om e-commerce te willen bedrijven en een nieuwe divisie, Tencent E-Commerce Holding Company, opgezet.
- … heeft 150 miljoen dollar geïnvesteerd in Manhattan startup fab.com in een poging meer kennis op te doen over e-commerce.
- … ging een partnerschap aan met mobiele telefoon fabrikant Xiaomi om diens nieuwe telefoon te promoten op Qzone (712 miljoen geregistreerde gebruikers). Een opmerkelijke deal omdat Xiaomi bij een eerder model binnen 5 minuten 1,3 miljoen telefoons verkocht op Sina Weibo, Tencent’s grote rivaal.
- … lanceerde Tenpay, een concurrent voor Alibaba’s elektronische betaalsysteem Alipay, en integreerde het in WeChat.
- … werkt samen met telecomprovider China Telecom in het aanbieden van databundels voor mobile messaging app WeChat (een poging van de telecom provider om verloren inkomsten uit sms-verkeer terug te winnen).
- … schijnt interesse te hebben in het opstarten van food e-commerce en daarover gesprekken te voeren met Tesco China.
Baidu zit intussen ook niet stil en …
- … betaalde een recordbedrag van 1.9 miljard dollar voor mobiele app platform 91 Wireless.
- … kocht streaming video portal PPS.
- … kocht voor 306 miljoen dollar een meerderheidsaandeel in Qunar, een travel e-commerce site.
- … lanceerde eerder dit jaar haar eigen zoekmachine voor producten.
- … investeerde in Kingsoft, een bedrijf in online security.
- … nam een meerderheidsaandeel in group buying platform Nuomi, welke in combinatie met Baidu Maps uitgebouwd zou kunnen worden tot een location-based e-commerceplatform.
Scherpe lezers zullen opgemerkt hebben dat veel van de bovenstaande ontwikkelingen zich lijken te richten op een beweging naar social commerce. Daarover meer in het laatste hoofdstuk.